Direct Stream Digital hay DSD là một định dạng thu âm nhạc đặc biệt, sử dụng dữ liệu được mã hóa bằng chuỗi tín hiệu 1-bit. So với định dạng PCM 16-bit của nhạc thông thường, mỗi điểm lấy mẫu trong DSD chỉ có thể có giá trị bằng 1 hoặc bằng 0, đơn giản hơn nhiều. Tuy nhiên, tần số lấy mẫu của DSD lên đến 2,8 triệu lần mỗi giây, cao hơn 64 lần tốc độ lấy mẫu của đĩa CD. Do đó, tiêu chuẩn này được gọi là DSD64. Ngoài ra, còn có các file DSD khác có tốc độ lấy mẫu nhanh hơn gấp đôi hoặc gấp bốn lần, lần lượt được gọi là DSD128 và DSD256.

Các định dạng file DSF và DFF được sử dụng để lưu trữ nhạc DSD và giúp cho các phần mềm nghe nhạc có thể phát lại được nhạc DSD. DSF có khả năng lưu trữ metadata của các bài hát, trong khi DFF không hỗ trợ tính năng này. Tuy nhiên, một số phần mềm chỉ có thể đọc được định dạng DFF.

File DSF và DFF trong định dạng thu âm DSD có thể được hiểu đơn giản như định dạng WAV và AIFF đối với định dạng thu âm PCM.

Để chơi được DSD bạn cần những gì?

Để phát được nhạc DSD, người dùng cần sử dụng một phần mềm phát nhạc có hỗ trợ DSD như Jriver Media Centre, Audirvana, Roon hoặc cài đặt Foobar với các component tương ứng. Tuy nhiên, trước khi phát nhạc DSD, người dùng cần kiểm tra xem DAC của họ có hỗ trợ DSD hay không. Nếu DAC không hỗ trợ DSD, người dùng vẫn có thể sử dụng phần mềm phát nhạc để chuyển đổi DSD sang PCM với tần số lấy mẫu phù hợp. Nếu DAC hỗ trợ DSD, người dùng chỉ cần sử dụng phần mềm phát nhạc có hỗ trợ DSD và điều chỉnh chế độ phát nhạc phù hợp với DSD. Tuy nhiên, để phát nhạc DSD một cách chính xác, người dùng cần đầu tư cả vào phần cứng lẫn phần mềm.

SACD và DSD có quan hệ gì với nhau?

SACD là viết tắt của Super Audio Compact Disc, đó là một loại đĩa đặc biệt được phát triển bởi Sony vào cuối những năm 90. Hiện nay có khoảng 8,000 album được phát hành dưới định dạng SACD. Mặc dù đĩa SACD có hình dáng giống với đĩa CD thông thường, nhưng bên trong nó chứa dữ liệu âm thanh DSD với độ phân giải 1 bit và tần số lấy mẫu là 2,8 triệu lần mỗi giây. Đây là một độ phân giải cao hơn nhiều so với đĩa CD thông thường, với định dạng âm thanh PCM 16 bit và tần số lấy mẫu là 44,100 lần mỗi giây.

Các đĩa SACD thông thường chỉ có thể chơi được trên các thiết bị đầu đĩa có hỗ trợ SACD. Tuy nhiên, đĩa SACD có thể có hai lớp dữ liệu: lớp dữ liệu CD Redbook và lớp DSD audio. Lớp dữ liệu DSD có thể lưu trữ cả âm thanh stereo và đa kênh đến 6 kênh âm thanh (Surround) audio. Tuy nhiên, không phải tất cả các hãng thu âm đều có lớp dữ liệu CD trong đĩa SACD và đặc biệt là các đĩa từ Sony Music thì các đĩa này không thể đọc được trên những đầu đĩa CD thông thường.

Nếu bạn sở hữu một đầu CD player và mua một đĩa SACD, bạn chỉ có thể nghe được lớp dữ liệu CD redbook PCM layer, không thể phát được lớp DSD. Để phát được lớp SACD, bạn cần sở hữu một đầu đĩa SACD player cao cấp có logo SACD và phải được thiết lập chế độ đúng để phát được định dạng SACD.

Định dạng DSD (Direct Stream Digital) là một định dạng mã nguồn mở và không yêu cầu giấy phép để bán hoặc chơi nhạc. Giống như PCM và băng cối, DSD có thể được thu trực tiếp. Hiện nay, có ngày càng nhiều studio cải thiện chất lượng âm thanh của DSD và thu âm trực tiếp trên định dạng này. Một số hãng thu cho phép người dùng tải xuống nhạc DSD để phát trên music server và các DAC hỗ trợ DSD.

DSD Disc là một định dạng khác để phát hành âm thanh DSD. Tuy nhiên, nếu bạn tạo một đĩa nhạc DSD, đĩa này sẽ không thể phát được trên các đầu đĩa SACD vì SACD yêu cầu tiêu chuẩn độc quyền của Sony. Tuy nhiên, một số thiết bị như Sony PlayStation PS3 có thể đọc được đĩa DSD và hiện nay trên thị trường cũng có nhiều thiết bị khác có thể đọc được định dạng đĩa này.

DXD có phải là nhạc DSD không?

DXD không phải là định dạng thu âm DSD, thay vào đó, DXD là định dạng PCM được thu âm ở tần số lấy mẫu cao hơn 352.8kHz/24bit. Merging Technologies và hệ thống thu âm Pyramix sử dụng định dạng DXD trong quá trình thu âm như một công cụ điều chỉnh nhạc PCM với tiêu chuẩn cao hơn nhiều so với những phương pháp khác vào thời điểm đó. Kích thước file của DXD được thu tại 352.8 kHz lớn hơn 4 lần so với DSD 2.8MHz. Tuy nhiên, một số kỹ sư thu âm cho rằng DXD có chất lượng thu âm tương tự với PCM nhiều hơn là DSD. Vì vậy, để thu âm DSD hoàn toàn, nhiều phòng thu sử dụng hệ thống Sonoma có khả năng thu DSD trực tiếp, tuy nhiên, hệ thống này bị hạn chế rất nhiều về khả năng điều chỉnh và chỉ có thể thu nhạc DSD 2.8MHz hay còn gọi là DSD64.

Một số hãng thu âm như 2L đã quyết định thu âm ở định dạng DXD và sau đó phát hành cho người dùng ở định dạng DSD để đáp ứng nhu cầu nghe nhạc cao cấp. Điều này cho phép hãng thu âm dễ dàng chỉnh sửa bản thu ở định dạng PCM. Trong khi đó, Channel Classics chọn thu âm ở định dạng DSD và nếu cần, họ sẽ chuyển đổi sang DXD để chỉnh sửa nhạc. Blue Coast, một hãng thu âm khác, sử dụng hệ thống Sonoma để thu âm ở định dạng DSD và giới hạn việc chỉnh sửa nhạc trong định dạng này.

Tương lai của nhạc DSD phụ thuộc rất nhiều vào sự yêu thích của người nghe nhạc hiện nay. Nếu nhu cầu tăng, số lượng sản phẩm hỗ trợ DSD sẽ ngày càng tăng và các hãng thu lớn sẽ quan tâm hơn đến việc thu âm bằng DSD. Hiện tại, số lượng file nhạc DSD vẫn ít hơn so với nhạc PCM. Tuy nhiên, với việc băng thông ngày càng lớn và giá lưu trữ bộ nhớ ngày càng rẻ, trong tương lai có thể sẽ xuất hiện nhiều dịch vụ stream nhạc hỗ trợ DSD và cung cấp nhiều nguồn download DSD hơn.